علامت تجاری چیست؟
علامت تجاری نشانی است که قادر است کالاهای تولیدی یا خدمات ارائه شده توسط یک شخص/بنگاه را از کالاها یا خدمات سایر بنگاهها با اشخاص متمایز نماید.
طبق ماده ۳۰ قانون علامت، علامت جمعي و نام تجاري عبارتند از:
الف ـ علامت يعني هر نشان قابل رؤيتي كه بتواند كالاها يا خدمات اشخاص حقيقي يا حقوقي را از هم متمايز سازد.
ب ـ علامت جمعي يعني هر نشان قابل رؤيتي كه باعنوان علامت جمعي در اظهارنامه ثبت معرفي شود و بتواند مبدأ و يا هرگونه خصوصيات ديگر مانند كيفيت كالا ياخدمات اشخاص حقيقي و حقوقي را كه از اين نشان تحت نظارت مالك علامت ثبت شده جمعي استفاده ميكنند متمايز سازد.
ج ـ نام تجارتي يعني اسم يا عنواني كه معرف و مشخصكننده شخص حقيقي ياحقوقي باشد.
مزایای ثبت علائم تجاری
- تضمین میکند که مشتریان میتوانند محصولات را از یکدیگر تشخیص دهند.
- شرکتها را قادر میسازد محصولاتشان را از یکدیگر متمایز سازند.
- ابزار بازاریابی و اساس ایجاد وجهه و شهرت شرکتها هستند.
- اجازه استفاده از آنها به اشخاص ثالث داده میشود و منبع مستقیم درآمد از محل حق امتیازها میباشند.
- جزء ضروری موافقتنامههای اعطای نمایندگی هستند.
- ممکن است دارائی ازرشمند کسب و کار باشند
- شرکتها را تشویق میکنند در حفظ یا بهبود کیفیت محصولات سرمایهگذاری کنند.
- ممکن است برای دریافت وام مفید باشند.
دلایل حمایت از علائم تجاری و حقوق ناشی از آن
با اینکه اکثر کسب و کارها به اهمیت استقاده از علائم تجاری به منظور تمیز دادن محصولاتشان از محصولات رقبا پی بردهاند، همه آنها اهمیت حمایت از علائم تجاری از طریق ثبت را درک نکردهاند.
پس از ثبت علامت طبق قانون ثبت علائم تجاری شخص/شرکت حق انحصاری پیدا میکند، بموجب آن میتوانید از عرضه کالاهای یکسان یا مشابه توسط اشخاص ثالث تحت علائم تجاری که عین یا به طریق گمراه کنندهای مشابه علامت تجاری شما هستند جلوگیری نماید.
اگر علامت تجاری ثبت نشود، شرکتهای رقیب از همان علامت یا علامتی که شباهت آن با علامت مزبور به اندازهای است که موجب گمراهی خواهد شد برای همان کالا یا کالاهای مشابه استفاده خواهند کرد و در نتیجه سرمایهگذاری در بازاریابی یک محصول ممکن است به هدر رود. اگر یکی از رقیبان از علامت تجاری یکسان یا مشابه علامت تجاری استفاده کند، ممکن است مشتریان تصور کنند آن محصول متعلق به همان شرکت است و در نتیجه کالای رقیب را خریداری کند. این امر نه تنها سود شخص/شرکت را کاهش خواهد داد و مشتریان را گمراه خواهد کرد بلکه به شهرت و وجهه آسیب خواهد زد – بخصوص اگر محصول رقیب کیفیت نازلی داشته باشد.
با توجه به ارزش علائم تجاری و اهمیتی که یک علامت تجاری ممکن است در تعیین میزان موفقیت یک محصول در بازار داشته باشد، تضمین اینکه در بازارهای مربوط به ثبت رسیده باشد بسیار ضروری است.
بعلاوه، تفویض اجازه استفاده از یک علامت تجاری ثبت شده به شرکتهای ثالث بسیار آسانتر است و در نتیجه میتواند منبع درآمد بیشتری برای شرکت/شخص بوجود آورد یا اساس انعقاد یک موافقتنامه اعطای نمایندگی فروش باشد.
گاهی اوقات، یک علامت تجاری ثبت شده که در میان مشتریان از شهرت خوبی برخوردار است. ممکن است به منظور دریافت منابع مالی یا وام از موءسسات مالی استفاده شود که بطور فزایندهای از اهمیت علائم برای موفقیت کسب و کار آگاه میشوند.
لیست طبقات علامت تجاری
طبقه ١ – مواد شیمیائی مورد استفاده در صنایع علوم عكاسی و همچنین كشاورزی، باغبانی و جنگلبانی. رزینهای مصنوعی پردازش نشده. پلاستیكهای پردازش نشده.كودهای گیاهی. تركیبات اطفاء حریق. مواد آبكاری و جوشكاری فلزات. مواد شیمیائی برای نگهداری مواد غذائی. مواد دباغی. چسبهای صنعتی .
طبقه ٢- رنگ. روغن جلا. لاك. مواد ضد زنگ زدگی و جلوگیری كننده از فاسد شدن چوب. مواد رنگی. مواد تثبیت. رنگ رزین یا صمغهای خام طبیعی. فلزات به صورت پودر یا ورق برای نقاشان ساختمان، چاپگرها و هنرمندان.
طبقه ٣- تركیبات سفید كننده و سایر مواد مخصوص شستشوی لباس. مواد مخصوص تمیزكردن، براق كردن، لكه گیری و سائیدن. صابون. عطریات. روغن های اسانس. مواد آرایشی. لوسیونهای مو. گرد و خمیردندان .
طبقه٤- روغنها و گریسهای صنعتی. روان كننده ها. تركیبات گردگیری. مرطوب كردن و جذب رطوبت انواع سوخت ( شامل سوخت موتور) و مواد روشنائی انواع شمع و فتیله چراغ.
طبقه ٥- مواد داروئی و بیطاری. مواد بهداشتی برای مصارف پزشكی. مواد رژیمی برای مصارف پزشكی. غذای كودكان. انواع گچ شكسته بندی. لوازم زخم بندی. مواد پركردن دندان. موم دندان سازی. ضدعفونی كننده ها. مواد نابودكننده حشرات موذی. قارچ كش. مواد دفع نباتات هرز .
طبقه ٦- فلزات عادی و آلیاژهای آنها. مواد ساختمانی و فلزی. ساختمانهای فلزی قابل حمل. مواد فلزی. خطوط مجراهای فلزی.گاو صندوق. اجناس ساخته شده از فلزات عادی كه در طبقات دیگر ذكر نشده اند. سنگهای معدنی. فلزات .
طبقه ٧- انواع ماشین و ماشینهای افزار. انواع موتور (به استثنای موتور وسائط نقلیه زمینی). قفل و بست و حلقه های اتصال. قطعات ماشینها و قطعات انتقال قوه ( به غیر از اتصالات و اجزای انتقال قوه وسائط نقلیه زمینی). لوازم و ابزاركشاورزی ( به استثنای ابزارهای دستی). ماشین جوجه كشی .
طبقه ٨- انواع ابزار ولوازم دستی ( كه با دست كارمی كنند). سرویس كارد و قاشق و چنگال. سلاح كمری. تیغ.
طبقه ٩- اسباب و آلات علمی، دریانوردی، مساحی، عكاسی، سینمایی، بصری، وزن كردن، اندازه گیری، علامت دادن، كنترل و مراقبت (نظارت)، نجات و آموزش. اسباب و لوازم هدایت، قطع و وصل و تبدیل. ذخیره سازی، تنظیم یا كنترل جریان برق. آلات واسباب ضبط. ماشینهای فروش خودكار و مكانیسم دستگاههایی كه با سكه كار می كنند. صندوق های ثبت مبلغ دریافتی ماشینهای حساب. تجهیزات داده پردازی و رایانه ای دستگاه آتش نشانی .
طبقه ١٠- آلات وابزار جراحی، پزشكی، دندانسازی و بیطاری. اندام های مصنوعی دندان و چشم مصنوعی. اقلام ارتوپدی. مواد بخیه زنی .
طبقه ١١- دستگاههای روشنائی، حرارتی، مولد بخار، طبخ، خنك كردن، تهویه، تامین آب بهداشتی
طبقه ١٢- وسایط نقلیه. دستگاههای حمل و نقل زمینی، دریائی و هوائی .
طبقه ١٣- اسلحه گرم مهمات و انواع پرتابه ( از قبیل موشك خمپاره و غیره). مواد منفجره . مواد و وسایل آتش بازی
طبقه ١٤- فلزات گرانبها وآلیاژهای آنها و كالاهائی كه با فلزات گرانبها ساخته شده یا با آنها روكش شده اند و درسایر طبقات ذكر نشده اند. جواهرات. سنگهای گرانبها. اسباب و لوازم ساعت سازی و زمان سنجی .
طبقه ١٥- آلات موسیقی .
طبقه ١٦- كاغذ مقوا و كالاهای ساخته شده از آنها كه در طبقات دیگر ذكر نشده اند. مطاب چاپ نشده. مواد صحافی. عكس. نوشت افزار. چسب برای مصارف تحریری یا خانگی. لوازم نقاشی. قلم موی نقاشی. ماشین تحریر و لوازم . ملزومات دفتری ( به استثنای مبلمان). مواد آموزشی و تدریس ( به استثنای دستگاهها). مواد پلاستیكی برای بسته بندی ( كه در سایرطبقات ذكر نشده اند). حروف و كلیشه چاپ.
طبقه ١٧- لاستیك. كائوچو. صمغ. آزبست ( پنبه نسوز). میكا ( سنگ طلق) و كالاهای ساخته شده از این مواد كه در طبقات دیگر ذكر نشده اند. پلاستیك دارای شكل و قالب خاص برای استفاده در تولید سایر كالاها. مواد بسته بندی، درپوش گذاری، انسداد و عایق بندی لوله های قابل ارتجاع غیر فلزی .
طبقه ١٨- چرم و چرم مصنوعی و كالاهای ساخته شده از آنها كه در طبقات دیگر ذكر نشده اند. پوست حیوانات. چمدان. كیسه و كیف های مسافرتی. چتر. چترآفتابگیر و عصا. شلاق یراق و زین و برگ.
طبقه ١٩- مواد و مصالح ساختمانی ( غیر فلزی). لوله های غیر فلزی سخت و غیر قابل انعطاف برای استفاده درساختمان. آسفالت، قیر و قطران. ساختمانهای متحرك غیر فلزی. بناهای یادبود غیر فلزی .
طبقه ٢٠- مبلمان و اثاثیه. آئینه. قاب عكس. كالاهای ساخته شده از چوب، چوب پنبه، نی،حصیر، شاخ، استخوان، عاج، استخوان آرواره نهنگ، صدف كهربا، صدف مروارید، كف دریا و بدل كلی این مواد یا ساخته شده از پلاستیك ( كه در سایر طبقات ذكر نشده اند) .
طبقه ٢١- ظروف خانگی یا لوازم آشپزخانه ( كه از فلزات قیمتی ساخت یا روكش نشده اند). شانه و ابر و اسفنج. انواع برس و قلم مو ( به استثنای قلم موهای نقاشی ). مواد ساخت برس. لوازم نظافت و تمیزكاری. سیم ظرفشویی. شیشه كارشده یا نیمه كارشده ( به استثنای شیشه مورد استفاده در ساختمانها). شیشه آلات. اشیای ساخته شده از چینی و سفال كه در طبقات ذكر نشده اند.
طبقه ٢٢- طناب. ریسمان. تور. چادر. سایبان. برزن ( تارپولین ). بادبان وشراع. ریسه و گونی كه در طبقات دیگر ذكر نشده است. مواد لائی و لایه گذاری و پوشال ( به استثنای لاستیك و پلاستیك ). مواد خام لیفی برای نساجی.
طبقه ٢٣- انواع نخ و رشته برای مصارف پارچه بافی و نساجی .
طبقه ٢٤- محصولات نساجی و پارچه ای كه درطبقات دیگر ذكر نشده اند. انواع روتختی و رومیزی .
طبقه ٢٥- انواع لباس و پوشاك.پاپوش و پوشش سر.
طبقه ٢٦- انواع توری و قلاب دوزی. روبان بند (نوار). حاشیه وقیطان. دکمه قزن قفلی. سنجاق و سوزن ته گرد. گلهای مصنوعی .
طبقه ٢٧- انواع فرش.قالیچه. حصیر و زیرانداز. لینویوم و سایر كف پوشها. آویزهای دیواری ( غیر پارچه ای ).
طبقه ٢٨- انواع بازی و اسباب بازی. لوازم ورزشی و ژیمناستیك كه در طبقات دیگر ذكر نشده اند. تزئینات درخت كریسمس.
طبقه ٢٩- گوشت. گوشت ماهی. گوشت طیور وشكار. عصاره گوشت. سبزیجات ومیوه جات به صورت كنسرو، خشك شده و پخته شده. انواع ژله، مربا وكمپوت. تخم مرغ. شیر و محصولات لبنی. روغنها و چربیهای خوراكی .
طبقه ٣٠ – قهوه.چای.كاكائو. شكر. برنج. نشاسته. نشاسته كاساریا مانیوك ( تاپیوكا). نشاسته نخل خرما ( ساگو). بدل قهوه. آرد و فراورده های تهیه شده از غلات نان. نان شیرینی. شیرینی جات.شیرینی یخی. عسل ملاس یا شیره قند. مایه خمیر. گرد مخصوص شیرینی پزی یا پخت نان. نمك خردل. سركه. انواع سس (چاشنی ) ادویه جات. یخ .
طبقه ٣١- محصولات كشاورزی. باغداری و جنگلبانی و دانه هایی كه در طبقات دیگر ذكر نشده اند. حیوانات زنده. میوه و سبزیجات تازه. بذر گیاهان و گلهای طبیعی. غذای حیوانات. مالت ( جو سبز خشك شده ) .
طبقه٣٢- ماء الشعیر. آبهای معدنی و گازدار و سایر نوشیدنیهای غیر الكلی. آب میوه وشربتهای میوه ای. شربت و تركیبات مخصوص ساخت نوشابه.
طبقه ٣٣-محصولاتی دیگر …. .
طبقه ٣٤- تنباكو. لوازم تدخین. كبریت .
طبقه ٣٥- تبلیغات. مدیریت تجاری. امور اداری. تجارت. كارهای دفتری و اداری .
طبقه ٣٦- بیمه. امور مالی. امور پولی. امور مربوط به معاملات املاك و مستغلات .
طبقه ٣٧- ساختمان سازی. تعمیر و بازسازی. خدمات نصب
طبقه ٣٨- مخابرات از راه دور.
طبقه٣٩- حمل و نقل، بسته بندی و نگهداری كالاها. تهیه مقدمات و ترتیب دادن مسافرتها .
طبقه ٤٠- بهسازی و عمل آوری مواد.
طبقه ٤١- آموزش و پرورش. دوره های كارآموزی و تعلیمی. تفریح و سرگرمی. فعالیت های ورزشی و فرهنگی .
طبقه ٤٢- خدمات عملی و فن آوری و تحقیق و پژوهش و طراحی در این زمینه. خدمات تجزیه و تحلیل و تحقیقات صنعتی. طراحی و توسعه نرم افزار و سخت افزار رایانه ای. خدمات حقوقی .
طبقه ٤٣- خدمات عرضه اغذیه و نوشابه. تامین مسكن و محل اقامت موقت.
طبقه ٤٤- خدمات پزشكی. خدمات بیطاری. مراقبت های بهداشتی و زیبائی برای انسانها یا حیوانات. خدمات كشاورزی، باغداری و جنگلداری .
طبقه ٤٥- خدمات شخصی یا اجتماعی كه توسط دیگران برای رفع نیازهای افراد ارائه می شوند. خدمات امنیتی برای محافظت از افراد، اموال و دارائیها .
مدت اعتبار قانونی علائم تجاری ثبت شده
مدت اعتبار ثبت علامت تجاری ده سال از تاريخ تسليم اظهارنامه ثبت آن ميباشد. اين مدت با درخواست مالك آن براي دورههاي متوالي ده ساله با پرداخت هزينه مقرر، قابل تمديد است. يك مهلت ارفاقي شش ماهه كه از پايان دوره شروع ميشود، براي پرداخت هزينه تمديد، با پرداخت جريمه تأخير، درنظر گرفته ميشود.
علائم تجاری قابل ثبت
هر کلمه، حرف یا حروف، عدد، ترسیمات، عکس، شکل، رنگ، تصویر، برچسب یا ترکیب آنها که برای تشخیص کالاها یا خدمات بکار رود، علامت تجاری محسوب میشود. در برخی کشورها، شعارهای تبلیغاتی نیز علامت تجاری محسوب میشوند و در ادارات ملی ثبت علائم تجاری به عنوان علامت تجاری ثبت میشوند. تعداد روز افزون کشورها اجازه میدهند شکلهائی از علائم تجاری که قبلا مرسوم نبودهاند نیز ثبت شوند مانند رنگها، علائم سه بعدی (شکل یا بستهبندی کالاها)، نشانهای قابل شنیدن (صداها) یا نشانهای قابل استشمام (بوها). با اینحال، بسیاری از کشورها برای آنچه که بعنوان علامت تجاری قابل ثبت هستند محدودیتهایی قائل شدهاند و عمومآ اجازه ثبت نشانهائی را میدهند که قابل روءیت هستند یا میتوان آنها را بصورت گراقیک نشان داد.